Sääʹm-museo Siida da Kiasma õhttsažtuõjju: Ǩeâđđa ävvneei õhttsažčuäjtõs pohtt ouʹdde veiddsânji sääʹm ânnʼjõžčeäppõõzz

Kiasma da Sääʹm-museo Siida õhttsažčuäjtõs Õʹhttešt oʹdinakai nåårr õʹhtte sääʹm da säʹmmlaid ǩiõttʼtõõlli ânnʼjõžčeäppõõzz Sääʹmjânnmest Lääʹdd, Ruõcc da Taar peäʹlnn. Čuäjtõs ävvan Kiasmast pâʹsslašttâm-mannu 27. peeiʹv 2026. Vueʹzz čuäjtõõzzâst vueiʹnet mâʹŋŋlubust kålggmannu 2026 rääʹjest Siidast, Aanrest.

Ânnʼjõžääiʹj neellj riikk voudda vuällai Sääʹmjânnam leäi juʹn ouddâl tâʹvvjânnmallaš riikkfiʹttjõõzz leʹbe meersažjurddsid. Čuäjtõs pohtt ouʹdde ânnʼjõžčeäppõõzz, kååʹtt jååʹđat täʹrǩstõõllâd sääʹmvuõđ, koon säʹmmla jiijj mušttle. Ouʹdde kaggâʹtte määŋgriâddsaž ǩiõččlâsttmõõžž, koin sääʹmvuõtt seill jieʹllʼjen da juätkk leämmʼmõõžžâs åålǥpeäʹlnn pijjum rajjsin huõlǩani.

Čuäjtõõzzâst lie mieʹldd pâʹjjel 20 čeäppõsneeʹǩǩ da tuejjõõzz 1970-lååǥǥast ânnʼjõžpeeiʹv räjja. Čuäjtõõzz lij kuratâsttam spesiaaläʹšštobddi Petra Laiti.

”Rämmšep čuuʹt, ko Kiasmast miõll ǩeäss õhttsažčuäjtõõzz årra ääiʹj, kuäʹss sääʹm ânnʼjõžčeäppõs ǩeäss veiddsânji oummui miõl meeraikõskksânji še. Čuäjtõs lij vuõssmõs jõnn sääʹm ânnʼjõžčeäppõõzz da ǩiõtt-tuâj čuäjtõs Heʹlssnest. Âânam miârkteeʹjen še tõn, što čuäjtõõzz lie säʹmmla jiijj kuratâsttam. Petra Laiti jurddjest mij meer mõõnnâmäiʹǧǧ da ânnʼjõžpodd kaaunâʹtte kuõskteei naaʹlin”, ceälkk Sääʹm-museo Siida museojååʹđteei Taina Máret Pieski.

Čuäjtõõzz nõmm Õʹhttešt oʹdinakai lij vuäǯǯam inspiraatio Johan Turi teeʹkstest Maainâs säʹmmlain eeʹjjest 1910. Tõt čuäʹjat äigga, kuäʹss Turi mieʹldd ”säʹmmla jie ni teâttam, što lie še jeeʹres oummu ko sij jiijj”.

”Tâʹvvjânnmallaš meeraid leät mättʼtam, što Sääʹmm ij leämmaž, da jõs leäi, tõt ij leämmaž tõt, mâid säʹmmla mušttle, što tõt leäi, da jõs leäi, tõn leämmʼmõš puuđi jeeʹres määinai diõtt ko tõi diõtt, koid säʹmmla tåʹbdde õinn taauʹtineez. Jeäʹl uuʹd tõn čaʹjjâʹtted. Ouddâl ko Tâʹvvjânnam leʹjje, leäi Sääʹmm. Sääʹmm ij leämmaž riikk (state), mâʹte riikk ânnʼjõžääiʹj fiʹttjep, ij-ǥa meersažvuõtt (nationality), mâʹte ǩiõččʼčim paassin, a meerkåʹdd (nation). Tuâl-aa tõt meerkåʹdd leäi jânnmeez oʹdinakai, kååʹtt kååččai jânnmeez šâddpäiʹǩǩneez”, čuäjtõõzz kuraattor Petra Laiti ǩeeʹrjat.

Kiasmaaʹje Õʹhttešt oʹdinakai -čuäjtõs lij vuõssmõs veiddsõs sääʹmčeäppõʹsse čiŋlmõõvvi obbvuõtt.

”Lij cistt tuejjeed õhttsažtuâj jeäʹrben Siidain. Seeʹst lij miârkteei, še meeraikõskksânji lokku valddum spesiaalsilttummuš. Meersažgalleriaaʹje kuulli Kiasma linjj lij tuejjeed õhttsažtuâj veiddsânji da ođđ aaʹššid mättjeeʹl. Nääiʹt vueiʹttep taʹrjjeed oummuid ođđ, veiddsab ǩiõččâmkuuʹlmid – mii lij muu miõlâst ânnʼjõžčeäppõõzz tuâjj”, särnn Kiasma museojååʹđteei Kiira Miesmaa.

Õʹhttešt oʹdinakai
Sääʹm čeäppõõzz äiʹǧǧ
27.3.–6.9.2026, Kiasma

Lââʹssteâđ mediaaʹje:
Siida
Taina Máret Pieski, museojååʹđteei, taina.pieski@samimuseum.fi

Kiasma
Kiira Koskela, teâđteei, 050 478 6861, kiira.koskela@kiasma.fi
Piia Laita, saakkeemjååʹđteei, 029 450 0507, piia.laita@kiasma.fi

Sääʹm-museo Siida lij väʹlddkååddlaž vasttõsmuseo, koon spesiaalsueʹrǧǧen lij sääʹmkulttuur. Sääʹm-museo lij še vooudlaž vasttõsmuseo kulttuurpirrõstuâjain säʹmmlai dommvuuʹdest. Siida kõskksaž täävtõssân lij tuärjjeed sääʹm identiteeʹtt da kulttuurlaž jiõččtååbd. Siida kooll maaiʹlm alggmeerai museosäimmõʹsse.

Meersažgalleria lij kovvčeäppõõzz väʹlddkååddlaž museo. Tõt tuõʹllai kooum Lääʹddjânnam jäänmõsân tobddum museoin, kook lie Ateneuum čeäppõsmuseo, Ânnʼjõžčeäppõõzz museo Kiasma di Sinebrychooff čeäppõsmuseo. Lââʹssen tõt vaaldašm meersaž čeäppõsnorldõõǥǥ di tõõzz õhttneei arkiiv, rääjj kulttuurääʹrb di oouʹdad čeäppõõzzlaž čuõvtõõzz.