Mii vuáđučáitálduvâst sämikulttuur já tave luándu punjâseh ohtân čáitáldâholesvuottân, mii fáálá visuaallâš feerim lasseen valjeest tiäđu. Säämimuseo já Luándukuávdáš lává pyevtittâm vuáđučáitálduv ohtsâšpargoost.
Čáitáldâh lii kyevti uásist: laiđiittâsčáitálduvâst mij čäittip kuávlu historjá já moonnâmääigi já adelep evvisijd onnáá peeivi ibbeerdmân, já váldučáitálduvâst láá Tave-Laapi luándu já sämikulttuur oovdânpyehtee uásih siskáluvâi. Čáitálduv teeman láá cevzimvyevih tave robdâtiilijn sehe sämmilii etnisâšvuođâ já tááláš identitet šoddâm. Tain olesvuođáin mij halijdep pyehtiđ oovdân luándu, ulmuu já kulttuur vuáruvaiguttemkoskâvuođâ Sämienâmist. Ulmen ij lah adeliđ kuállejeijei tärhis oppâtiijme, peic adeliđ sijjân tile aiccâđ já tubdâđ sämmilâšvuođâ já Sämieennâm vuoiŋâ.
Säämimuseo já Paje-Laapi luándukuávdáš Siida ohtsâš čáitáldâh, Enâmeh láá mii párnááh – Nämä maat ovat lapsiamme liäkká já tulkkoo enâduv keerdijd sämmilii kulttuurpirâstuáváduv peht. Ton mield luándu já kulttuur láá čovgâ čonnum nubijdis. Enâdâh mii pirrâ šadda lasseen miljovnij iivij ääigi luándu hammim olesvuođâst.
Noomâ mii čáitáldâh lii finnim anarâš Kuobžâ-Saammâl Maati, Matti Morottaja, čäällim tiivtâst.
Sämmilii kulttuurpirrâsist ohtâvuotâ enâmân já pirrâsân šadda muštotiäđu já ärbivuovij peht. Sämmilii ärbitiäđu mušto lii kuáddám luándu já ohtsâškode nubástusâi paijeel suhâpuolvâst nuubán. Čáitálduv kulttuursiskáldâsâin mij suogârdâllâp, ete maht moonnâmäigi iälá mist. Juáhháást iälá maaŋgâhámásâš sierâ äigipoojij ärbi, mon vievâst mij vuáhádup nubástussáid jieččân pirrâsist.
Čáitálduv luándu-uásist mij ravkkâp kuosijdân smiettâđ nubástusâid, moh tábáhtuveh mii šoŋŋâduvâst, já tom, mii tábáhtuvá šoŋŋâdâhân puátteevuođâst. Čáitálduvâst mij pyehtip oovdân šoŋŋâdâhhistorjá majemuu jieŋâpaje maŋa já suogârdep, ete mii šoŋŋâdâhân tábáhtuvá puátteevuođâst. Luándufáádáh kieđâvuššojeh Paje-Laapi suojâlemkuávlui sehe tain tiättoo sierâlágán luándutiijpâi já elleešlaajâi peht.
Mij anneep huolâ luándu maaŋgâhámásâšvuođâst já kulttuuräärbist, já mii pargo puátuseh kyeddih suhâpuolvâi paijeel.
Čáitálduv kulttuuruási uđâsmittem láá ruttâdâm Koneen säätiö (Kone siäđus), Suomen Kulttuurirahasto (Suomâ Kulttuurruttârááju)/Museovisio sehe Jenny ja Antti Wihurin rahasto (Jenny já Antti Wihuri ruttârááju). Säämimuseost lii joođoost meid čáitálduv uđâsmitmân lohtâseijee Muittut, muitalusat – The Story of the Sámi by the Sámi -Interreghaahâ. Čáitálduv luándu-uási ruttâdem Meccihaldâttâs finnij staatâ lasebudjetist.
