Tiäđáttâsah

Euroop komissio já kulttuurärbiornijdâh Europa Nostra palhâšáin Säämimuseo Siida já Suomâ Aalmuglâšmuseo ive 2021 tohhum kulttuuräärbi maaccâtmist adai repatriaatiost rááiđust Citizen Engagement & Awareness Rising. Palhâšumelävdikode mield säminurâlduv maaccâtmist lii “mittedmettum uási Euroop kulttuuräärbi turviimist”. Jyehi ive ornimnáál eurooplii kulttuurärbipargo palhâšumeh juáhhojii čohčâmáánust Prahast, já palhâšume valdijn vuástá Suomâ Aalmuglâšmuseo paajeeb jođetteijee Elina Anttila já vs. museohovdâ Eija Ojanlatva. Mij juhlop ohtsâšpargopalhâšume Säämimuseo Siidast vuossaargâ 31.10.

Anarân sajadum Sämimuseo já Paje-Laapi luándukuávdáš Siida lii oppeet áávus kuossijd stuorrâ nubástuspargoi maŋa. Siida čáitálduvâst ovtâstuveh oovdeb, uápis vyevi mield Sämimuseo kulttuursiskáldâsah já Luándukuávdáá luándufáádáh oovtâ ohtsii čáitálduv ubâlâšvuođâst. Uđđâ čáitálduv nommâ ”Enâmeh láá mii párnááh – Nämä maat ovat lapsiamme” šadda anarâš Matti Morottaja čäällim tiivtâ mield.

Sämimuseo já Paje-Laapi luándukuávdáš Siida čáitáldâhsali uuvsah láá lamaš kiddâ jo paijeel ive, mut tääl toh láá oppeet lekkum. Siida váldučáitálduv siskáldâsah, toi stelliittâsah já čáitáldâhtekniik lii uđâdum ollásávt. Siida-rakânâs lii čoođâ pyeredum já tot lii meid vijđedum. Uđđâ Siida ávuduvvoo lekkâmoho ääigi lávârduv 4.6. räi.

Majemuuh sämikuávlu hävdienâmijn koivum sämmilâšuámikkâsah čiähhojeh háávdán uđđâsist Anarist já Ucjuuvâst Sämmilij kirkkopeeivij maŋa 7.–8. porgemáánu. Uámikkâsah láá jo ovdil sivnedum háávdán, já puáttee toimâttâsâin kevttih kirholii háávdán čiehâm myenster. Uámikkâsah láá siäiluttum ive 2001 rääjist Säämimuseo Siidast.

Sämimuseo já Paje-Laapi luándukuávdáš Siida Enâmeh láá mii párnááh – Nämä maat ovat meidän lapsiamme -čáitálduv lekkâm sirdoo kesimáánu aalgân.

Suomâ aalmuglâšmuseost sirdum nurâlduvâst láá suulân 2200 tiŋgâd, mii nurâldâhpargo uáinust uáivild luuvij lavai kuorrim já čuođij tiŋgâkaasâi lekkâm, tiiŋgâi tärhistem já konservistem. Sämmilâšnurâlduv repatriaatio ađai macâttem mield Säämimuseo tiŋgânurâlduvâst láá jo paijeel 10 000 tiŋgâd. Mii nurâldâhpargo tehálumos árvu lii siärvuslâšvuotâ já mij lekkâp nurâldâhpalvâlusâid aalmugân talle ko valmâštum tileh fäälih toos ovdiist pyereeb máhđulâšvuođâ. 

Säämimuseo Siida juhlo Aalmuglâšmuseo säminurâlduv pááikán maccâm ávus juhletilálâšvuođâst tuorâstuv 9.9.2021 tme 18–20 Raavâdviäsu Sarritist, Säämimuseo já Luándukuávdáš Siidast Anarist.

Sämimuseo já Paje-Laapi luándukuávdáš Siida vijđedemhaahâ lii nuuhâm já vuáđupyeredem álgá. Siida puáris váldučáitáldâh purgejuvvoo já návt adeluvvoo saje uđđâ čáitáldâhân, mast kulttuur já luándu ovtâstuvá oovtâ olesvuotân. Siida paijeel 20-ihásâš váldučáitáldâh lii lamaš piivnoh. Sämimuseo já Luándukuávdáš Siida kijttá oovdeb Siida váldučáitálduv čáitáldâhpargojuávhu já rähteid fiijnâ čáitálduv oovdâst.

Säämimuseo Siida jođettem Muittut, muitalusat-the story of the sámi by the sámi -haavâ nettisiijđoh láá tääl áávus čujottâsâst www.muittut.com.

Aanaar markkânist orroo Sämimuseo já Paje-Laapi luándukuávdáš Siida lii stuorrâ nubástusâi vyelni. Rakânâs vijđedempargoh láá joođoost já kiđđuv 2021 älgih tááláá huksimuási vuáđupyeredempargoh. Vijđedem já vuáđupyeredem ohtâvuođâst uđâduvvoo meid Sämimuseo já Luándukuávdáá ohtsâš váldučáitáldâh. Siida-rakanâs, kote lii palvâlâm Sämimuseo, Paje-Laapi luándukuávdáá já Siida raavâdviäsu Anarist paijeel 20 ihheed, lii vijđedem vuálásâžžân. Tááláá váldurakânâs ohtâvuotân ráhtojeh Sämimuseo várás uđđâáigásiih čuágáldâhsajeh, mooid čäähih meid sämikáálvuh, moh mäccih Suomâ aalmuglâšmuseost. Raavâdviäsu várás ráhtojeh aaibâs uđđâ já pyerebeht tuáimee sajeh sierânâs suáján. Vijđedemuásih valmâštuvvojeh kiđđuv 2021.