The Sámi Collection at Museum Europäischer Kulturen. A Multiperspective Approach of Provenance Research -prošeavtta bohtosat ovdanbuktojuvvojit Siiddas. Dilálašvuohta sáddejuvvo neahta bokte. Liŋka sáddagii gávdno maŋŋelis dás.

Eurohpalaš kultuvrraid museain Berliinnas leat maŋimuš jagiid áigge dutkan musea sámečoakkáldagaid álgovuođu ja čoaggimii laktáseaddji historjjá dahjege provenienssa. Seammá áigge gávcci duojára leat maid čielggadan musea čoakkáldagaid dávviriid. Musea čájáhusas, Áimmuin – Eahccit sámi kulturárbbi / Re-Connecting Sámi Heritage, lea jagi 2024 borgemánus rájes sáhttán oahpásmuvvat musea sámečoakkáldahkii, duojáriid ođđa dujiide ja daidda dovdduide ja jurdagiidda, maid museas bargan lea bohciidahttán.

Čoakkáldagaid álgovuođu lea dehálaš čielggadit, vai dávvirat sáhttet máhcahuvvot, muhto maiddái sámedávviriid čoagginhistorjjá dutkamuša dáfus. Mot dávvirat ožžo ođđa oamasteaddji? Gos dat čoggojuvvojedje ja makkár diliin? Makkár gažaldagaide arkiivadutkamušat sáhttet vástidit? Dutki ja kuráhtor Eeva-Kristiina Nylander muitala dutkamušastis Eanodaga, Anára, Ohcejoga, Vuohču ja Beahcáma guovllu dávviriid birra.

Dilálašvuohta lea rabas buohkaide.

Giellavahku ulbmilin lea oažžut sámegielaide fuomášumi, čalmmustahttit daid ja oažžut daid gullot buot servodaga oassesurggiin Suomas, Ruoŧas ja Norggas. Sámegielat leat dehálaččat ovttaskas giellageavaheaddjái, sámi álbmogii ja maiddái suopmelaš servodahkii. Sámegielat doibmet gulahallama gaskaoapmin ja dat leat oassin identitehtas, kulturárbbis ja oktiigullevašvuođas.

Iežas giela oidnon árgabeaivvis lea dehálaš sámegielaid geavaheaddjiide, sámegielaid sajádahkii, oktiigullevašvuođa dovdui. Sámegielaid oidnon čujuha maiddái dan ahte giella lea dohkkehuvvon servodagas. Giellavahkku lea ordnejuvvon jagi 2019 rájes, goas ávvuduvvui ON:id riikkaidgaskasaš eamiálbmogiid gielaid jahki. Giellavahkku lea dan rájes ordnejuvvon juohke jagi golggotmánus vahkus 43. Sámediggi ollašuhttá Giellavahku ovttasbarggus Ruoŧa ja Norgga Sámedikkiiguin.

Bures boahtin mielde sámegielaid vahkkui!

Sámemusea Siida bovdii sámeservoša válljet diŋggaid váldočájáhusa searvvušvitriidnii. Dán háve oaidninlahkái besset Pohjois-Pohjanmaa museo skeŋken sámediŋggat, mat gullet Samuli Paulaharju čohkken čoakkáldahkii.

”Oovtâst-Ovttas-Õõutâst-Yhdessä” – Diŋggat oaidninlahkái dál!
Searvvušvitriinna diŋggaid ovdanbuktindilálašvuohta Siiddas 8.5.2025 dmu 14-16

Prográmma:
Panelaságastallan, Siidda auditoria (Tast peesah mieldi liŋkkâ)
Sámemusea ja sámeservoša ovttas válljen diŋggaid mátki Pohjois-Pohjanmaa museos Enâmeh láá mii párnááh -čájáhusa searvvušvitriidnii. Panelas Sámemusea Siidda áššedovdit.
Anni Guttorm, intendeanta
Pia Nikula, searvvušdoaimmavástideaddji
Saara-Maija Pesonen, konserváhtor
Anna-Leena Pyylampi, prošeaktakoordináhtor
Marjo-Riitta Rantamäki, amanueansa
Searvvušvitriinna ovdanbuktin, Enâmeh láá mii párnááh -čájáhus
Anni Guttorm, intendeanta
Juha-Pekka Joona, amanueansa
Gáffe, Restoráŋŋa Sarrit

Dilálašvuhtii lea nuvttá sisabeassan. Buresboahtin!
Lassidiehtu dilálašvuođas: Pia Nikula, searvvušdoaimmavástideaddji, pia.nikula(at)samimuseum.fi, 040 621 2663

Govva: Sámemusea Siida/Saara-Maija Pesonen

Sámenuoraid dáiddadáhpáhus čohkke Suoma sámeguovllu mánáid ja nuoraid fas Anárii Sámekulturguovddáš Sajosii. Dán jagi dáiddadáhpáhusa temán leat birasdáidda ja teáhter.

Sámediggi lágida Sámenuoraid dáiddadáhpáhusa Anáris Sámekulturguovddáš Sajosis. Dán jagi temá birasdáidda movttiidahttá sámemánáid ja -nuoraid ávkin geavahit luonddumateriálaid ja árbedieđu iežaset buktosiin. Sámemusea Siidda bargobájit dollojit Sajosis sámemusea bargiid oahpistemiin.

Loga lasi: https://samediggi.fi/dav/aigeguovdil/samenuoraid-daiddadahpahus-ordnejuvvo-anaris-6-7-5/

Govva: Sámemusea Siida/Reetta Tornensis

Prográmma Siida auditorias dii 10 rájes:
Museahoavdda dearvvahus, Taina Máret Pieski
Davvibađaeatnama musea sámečoakkáldaga skeŋkejupmi, Intendeanta Anni Guttorm
Sámegielat Finna: Ulbmilin juvssahahtti sámi kulturárbi, Prošeaktakoordináhtor Anna-Leena Pyylampi
Siida searvvušlašvitriidna diŋggaid válljema ovdanbuktin Davvibađaeatnama musea sámečoakkáldagas

Dilálašvuođa loahpas leat oaidninláhkái muhtin dákte- ja čoarvediŋggat Davvibađaeatnama musea sámečoakkáldagas.
Bures boahtin fárrui ávvudit álbmotbeaivvi Sámi musea Siiddas!
Oasi dilálašvuođas streamejuvvo. Liŋka gávdno dás.

Nuvttá sisabeassan Sámemusea ja Luondduguovddáš Siida čájáhusaide dii 10–17!

Lassidieđut: Searvvušdoaimmavástideaddji Pia Nikula, pia.nikula(at)samimuseum.fi, p. 040 621 266

Máilmmi davimus eamiálbmogiid filbmafestivála. Loga lasi: https://skabmagovat.fi/se/

Siida ❤️ Skábmagovat

Ko tun uástáh ucemustáá kulmâ elleekove- tâi eehidtábáhtusliipu, tun peesah Sämimuseo já Luándukuávdáš Siida čáitálduvváid nuuvtá!

Siida teikkâ Sajos Skammâkuvij liipu vyebdimsaajeest tun koolgah čäittiđ liipuid já tai vuástá uážuh tuođâstus Siida siisâpeessâmliipu várás. Tun puávtáh kolliđ čáitálduvâin veikkâ maŋgii festivaalij ääigi 23.-26.1.2025!

 

Bures boahtin Siidda unna juovllaide! Dán sevdnjes skábmaija čuovgá báikkálaš DJ Radio-JusSunná skearruidisguin. Boađe dánsut ja illudit leahkit ovttas skábma-discoi, mas ovttastuvvet álgoálbmogiid ritmmat, 90-logu musihkka ja nu gohčoduvvon guilty pleasure-hittat.
Nuvttá sisabeassan. Bures boahtin!

Govva: Lada Suomenrinne; Punos Arts & Research
Ordnejeaddjit Sámemusea Siida ja Restoráŋŋa Sarrit
Lassedieđut: Searvvušdoaimmavástideaddji Pia Nikula, 040 621 2663, pia.nikula(at)samimuseum.fi

Sámemusea Siida lágida ovttasbarggus Eanodaga gielddain ja Porisevat porstuat ja pohjoiset kulttuurimaisemat -fitnuin (Šloahpardeaddji boarstobit ja davvi kulturduovdagat) buohkaide rabas guovtteoasat dilálašvuođa Heahtá girkosiiddas disdaga 22.10. Dilálašvuođas oahpásnuvvet Sámemusea Siidda VISA-fidnui, mii dutká 3D ávkkástallanvejolašvuođaid museabarggus. Huksenárbbi ámmátolbmuiguin sáhttá ságastit ovdamearkka dihte huksenárberávvema ja vejolaš doarjagiid birra ja maiddái Granqvista dálu birra kártejit njálmmálaš árbedieđu.

Maid 3D-málledeapmi museabarggus sáhttá mearkkašit? Dáhpáhus fállá gažaldahkii konkrehtalaš vástádusaid. Dáhpáhus álgá Granqvista dálu šiljus bargočájáhusain, mas olles kulturbirasčuozáhat málleduvvo dronein, jus dálki lea buorre. Čoahkkanit dmu 14.30 girku vuolit biilaguođáhahkii. Jus bieggá badjel 10 m/s dahje eatnamis lea muohta, dát dáhpáhus šluhttejuvvo. Huksejuvvon kulturhistorjjá geahččanguovllus Granqvist lea Eanodaga mávssolaččamus kulturárbi, dat leat earret eará inventerejuvvon LKYT-inventeremis, namuhuvvon Lappi huksenárbi j. 1984 publikašuvnnas ja Eanodaga kulturbirasprográmmas.

Dáhpáhusa nubbi oassi lea dmu 16 rájes skuvlla auditorias, gosa beassá girjerádjosa bokte ja gos ovdanbuktet fitnu ja juo čađahuvvon doaibmabijuid. Praktihkas oahpásnuvvat fitnu teknihkaide ja oaidnit dávviriin ja kulturbirasčuozáhagain dahkkojuvvon málledemiid. Ná beassat guovlladit ovdamearkka dihte min olgomuseas Anáris. Dilálašvuođas restaurerenmeašttir Marko Korkeasalo muitala Sámemusea Siidda guvllolaš ovddasvástideaddjimusea divvunhuksema rávvenbarggus. Oaidnin ládje lea maid Porisevat porstuat ja pohjoiset kulttuurimaisemat -fidnu. Dáhpáhusa goabbáge oassi lea iehčanas ollisvuohta. Jus vuosttamuš oassi šluhttejuvvo dahje jus ii beasa goappáge oassái, de nubbái gánnáha liikká oassálastit.

Porisevat porstuat ja pohjoiset kulttuurimaisemat lea olles Lappi guovllus kulturbirasfidnu, man mihttomearri lea earret eará vurket báikkiide ja kulturhistorjjálaččat mearkkašahtti visttiide laktáseaddji máidnasiid ja báikkálaš njálmmálaš kulturárbbi. Heahtás fidnu kárte man ollu ja makkár njálmmálaš árbediehtu Eanodaga gieldda ássiin lea Granqvista dálus. Dieđátgo don juoidá dálu historjjás dahje leatgo dus muittut dálu birra? Boađe muittašit ja ságastallat dahje váldde oktavuođa prošeaktahoavda Isai.

VISA-fitnu áigge kártejit servoša jurdagiid ja evttohusaid sámi kulturárbbi digitála oažžuma hárrái, earenoamážit 3D ávkkástallama geahččanguovllus. Boađe muitalit mávssolaš oaivilat.

Dáhpáhussii beassá nuvttá sisa ja auditoriadilálašvuođas mii guossohit gáfe.

Bures boahtin!

Lassedieđut VISA-fidnu:

Konsta Verta, 040 149 5866, konsta.verta(at)samimuseum.fi
Pia Nikula, 040 621 2663, pia.nikula(at)samimuseum.fi

Muitalusat Granqvista dálu birra ja lassedieđut Porisevat porstuat ja pohjoiset kulttuurimaisemat -fidnu:

Isa Tuuri, 0408266620, isa.tuuri(at)pohjoisinlappi.fi

Kaamosmaisemia – Skábmaduovdagat lea jietna- ja lihkastatduovdagiid ollisvuohta, mii lea šaddan skápma duovdagiin. Čájáhusas leat dáiddalaš oanehisfilmmat, main skábma ovdanbuktojuvvo subjektiivvalaš vásáhussan. Bargojoavku lea bargan intensiivvalaččat ealligovaiguin Anáris jagi 2023 golggotmánu rájes gitta njukčamánnui 2024. Dáiddabihtáin ovttastuvvet dánsun-, filbma- ja jietnadáidda, ja go čájáhus gieđahallá seavdnjadasa maiddái miela siskkáldas albmanussan, dat addá vejolašvuođa galledeaddjái speadjalastit iežas miela čikŋodagaid. Kaamosmaisemia – Skábmaduovdagat -čájáhusa rahpandoalut 12.10. dmu 14 leat rabas buohkaide. Čájáhus lea oaidnin láhkai Siiddas 28.01.2025 rádjái.

Máŋgasat, geat ellet skápma siste, eai vásit jagiáiggi seavdnjadin, vaikke dakkárin dat dávjá govviduvvoge. Geahčči beasságe vásihit čájáhusas skápma ja dan nuppástusaid buot ivnniidisguin anárlaš dáiddáriid duovddahábmema bokte. Bargojoavku buovváge čuovvovaš láhkai: “Seavdnjatvuohta duddjui dorvvu, ahte sáhtán leat dat gii mun lean, muhtumin oassi fuomášeamis lea dat, ahte sáhttá dánsut olles fártta láđasmánu vuolde.”

Bargojovkui gullet Janita Rantanen, Sunna Nousuniemi – Radio-Juhani Sunná Máret, Sakari Maliniemi, Tomi Lampinen ja Nicholas Francett.

Čájáhusa buvttada Sámemusea Siida ja barggu leat dorjon Koneen Säätiö, Dáidaga ovddidanguovddáš, Anára gielda ja International Sámi Film Institute.

 

Lassidieđut čájáhusas:

vs. Čájáhusamanueansa Konsta Verta, 040 149 5866, konsta.verta(at)samimuseum.fi

Bargojoavkku čohkken Janita Rantanen, janita.m.rantanen(at)gmail.com

Mot sámi kulturárbi vurkojuvvo ja geat dan vurkejit? Mot vurkojuvvon materiálaid beassá geavahit? Naba sáhttágo vurkemii oassálastit ieš?Čakčamánus mii čoahkkanit guorahallat ealli sámi kulturárbbi ja dan vurkema. Dáhpáhusas lea vejolaš oahpásmuvvat iešguđetlágan vurkenfitnuide, dego Sámemusea Siidda VISA – Virtuála Sápmi  -fidnui ja Finna.fi-ohcanbálvalusa davvisámegielat geavahanlaktii. Daid lassin beassat gullat Oulu universitehta Giellagas-instituhta doaimmain, Sámi kulturarkiivvas ja studeantasearvi Giekus. Báikki alde leat maiddái Uvjj – Uvjâ – Uvja, Oulu Sámit -searvvi ja sámiid duohtavuohta- ja soabadankomišuvnna ovddasteaddjit. Buresboahtin Oulu dáiddamuseai!

Oulu dáiddamusea Satula-sále, 1. geardi

Sisabeassan lea nuvttá, ja dáhpáhusas fállet gáfe.

Museaeahkeda lágidit ovttas Oulu2026 Rájehis sámi kultuvra  -prográmmalinnjá, Oulu universitehta Giellagas-instituhtta, Sámemusea Siida, Davvibađaeatnama musea ja Oulu dáiddamusea. Dilálašvuohta lea joatkka ođđajagimánus lágiduvvon searvvušlaš museaeahkedii, mii álggahii gulahallama ja ovttasbarggu Oulu museaid, Oulu2026 ja guovllu sámiid gaskkas.

Govva: Sanna Krook/Oulu2026

Sámemuseo Siida lasetiäđuh: Pia Nikula, 040 621 2663, pia.nikula(at)samimuseum.fi

Oulu2026: Oulu lea Eurohpá kulturoaivegávpot jagi 2026. Kulturprográmmii gullá maiddái viiddes sámekultuvrra ollisvuohta, man oassin sámedáidda ja duodji devdet Oulu dáiddamusea jo ođđajagimánus 2026. Riikkaid ja sámeguovllu rájiid rasttildeaddji ovttasbargu sámekultursuorggis lea álggahuvvon jagi 2023, ja máŋggalágan dáhpáhusaid lágidit jo ovdal kulturoaivegávpotjagi.

Oulu universitehta Giellagas-instituhtta lea Oulu universitehta ovttadat, mas lea riikkaviidosaš ovddasvástádus sámegielaid ja sámi kultuvrra oahpaheamis ja dutkamis Suomas. Oahppoávnnasin leat nuortalaš-, anáraš- ja davvisámegiella sihke sámi kultuvra. Giellagas-instituhtas doaibmá maiddái Sámi kulturarkiiva, masa lea vurkejuvvon valljis kultur- ja dutkanmateriála. Arkiiva bálvala sámegielaid ja sámi kultuvrra oahpahusa ja dutkama, ja dan lassin čoakkáldagat dorjot sámegielaid ja sámi kultuvrra ealáskahttima ja nannema.

Sámemusea Siida Anáris lea riikkaviidosaš vástumusea, man erenomášsuorgin lea sámekultuvra. Riikkaviidosaš vástumusea gárggiidahttá ja ovddida kulturárbebarggu ja museaid ovttasbarggu iežas erenomášsuorggis, doaibmá riikkaviidosaš áššedovdin ja doallá ja ovddida riikkaidgaskasaš oktavuođaid iežas erenomášsuorggis. Sámemusea Siidda ulbmilin lea álggahit searvvušlaš barggu maiddái sámeguovllu olggobealde. Dán jagi Sámemusea lea válljejuvvon sihke Jagi eurohpálaš musean ja jagi musean Suomas.

Davvibađaeatnama musea lea Oulu guovllus doaibmi kulturhistorjjálaš musea ja Davvibađaeatnama guovllulaš vástumusea. Dan oktavuhtii gullet maiddái erenomášmuseat. Musea bargit barget dál gaskaboddosaš sajiin, ja ođasmuvvan čájáhusat rahpasit ođđa museavisttis Oulu Myllytullis jagi 2026. Musea ParasRakas museo  -fitnus máŋggalágan olbmot besset searvat ođđa musea doaimmaid plánemii. Musea sámedávviriid leat ođđajagimánu 2024 rájes vehážiid mielde máhcahuvvan Sámemusea Siidii.

Oulu dáiddamusea prográmma guovddážis leat guovllulašvuohta ja dáládáidda. Čájáhusprográmma lassin museas leat iešguđet ahkásaččaide oaivvilduvvon dáhpáhusat. Oulu dáiddamusea bajásdoallá Oulu gávpoga čoakkáldaga ja hálddaša máŋgga uhcit skeŋkejuvvon čoakkáldagaid. Guovllolaš vástumusean Oulu dáiddamusea bálvala ja rávve Davvibađaeatnama ja Kainuu guovllu gielddaid ja gávpogiid, báikkálaš museaid, servošiid ja ovttaskas olbmuid govvadáidagii ja visuála kulturárbái laktaseaddji áššiin. Dáiddamusea ja Oulu2026 ollašuhttet sámi čájáhusollisvuođa álgojagi 2026 lagas ovttasbarggus.